Zacieśnienie współpracy między prywatnymi i państwowymi instytucjami rynku pracy umożliwi podjęcie szerokich działań służących ograniczaniu bezrobocia. W tym celu konieczne będzie wdrożenie regulacji, które ułatwią funkcjonowanie agencji pracy i firm szkoleniowych. Usunięcie barier pozwoli na realizację nowych projektów takich jak programy stażowe czy system przekwalifikowania pracowników.
Niepokojąca sytuacja na rynku szkoleń
Kryzys gospodarczy wywołany przez pandemię COVID-19 w negatywny sposób odbił się na sytuacji prywatnych podmiotów rynku pracy. Trzy czwarte firm szkoleniowych i agencji pracy dotknął spadek przychodów, a w przypadku dwóch trzecich zmniejszyły się możliwości organizacyjne w zakresie pozyskiwania oraz realizacji zleceń. Obecna kondycja tych instytucji jest niepokojąca, ponieważ to one, obok podmiotów państwowych, kształtują rynek pracy. Ich misja polegająca na zapewnianiu potrzebnego know-how (w drodze szkoleń, porad i ekspertyz) nabiera kluczowego znaczenia w czasach kryzysu oraz gospodarczego spowolnienia.
W sytuacji rosnącego bezrobocia (6,5% w styczniu 2021 roku) usługi świadczone przez prywatne podmioty rynku pracy byłyby istotnym wsparciem dla instytucji państwowych, takich jak urzędy pracy. Zacieśnienie współpracy pomogłoby w ograniczaniu skutków kryzysu m.in. poprzez programy stażowe i wymianę informacji dotyczących wolnych miejsc pracy. Jak jednak wynika z raportu „Jakiego zaplecza potrzebują agencje pracy, aby pomagać w walce z kryzysem gospodarczym?”, przygotowanego przez Business Centre Club, we wspólne projekty z urzędami angażuje się zaledwie 17% respondentów.
Jak zacieśnić współpracę instytucji rynku pracy?
Przyczyną takiego stanu rzeczy jest szereg barier o charakterze prawnym i pozaprawnym. Wśród najpoważniejszych przeszkód ankietowani przez BCC wymieniają skomplikowane przepisy (81%) i trudności w komunikacji z urzędami (73%). Kłopoty dotyczą również słabej „jakości” kandydatów do pracy, których oferty znajdują się w urzędach pracy (72%). Rozwiązaniem byłyby programy szkoleń umożliwiające dopasowanie poziomu kompetencji zawodowych do potrzeb rynku pracy. Blisko dwie trzecie respondentów wskazuje jednak także na niechęć urzędników do współpracy lub brak osób przeznaczonych do realizacji takich zadań po stronie urzędu.
W tej sytuacji zacieśnienie współpracy między sektorem prywatnym i państwem zależy od wprowadzenia zmian systemowych. Wśród najbardziej pożądanych są m.in. zapraszanie przedsiębiorców do przetargów (85%) oraz utworzenie centralnej bazy z informacjami na temat zapotrzebowania na personel i szkolenia (83%). Trzy czwarte przedsiębiorców wskazało również na potrzebę wyeliminowania z rynku pracy tych podmiotów, które prowadzą działalność z naruszeniem prawa. Podobny problem dotyczy także obcokrajowców, co opisano w raporcie „Zatrudnienie cudzoziemców w czasie COVID-19”.
Remedium na niedostatek informacji
Kłopoty związane są również z dostępem do informacji na temat bieżącej sytuacji na rynku pracy. Lukę w tym obszarze mogłyby wypełnić bazy danych osób bezrobotnych, obejmujące nie tylko rynek polski, ale też całą Unię Europejską. Szanse na realizację tego postulatu zwiększa m.in. rosnące od 2015 roku zapotrzebowanie na pracę świadczoną przez cudzoziemców. Choć skłonność do zatrudniania pracowników z zagranicy zmniejszyła się z powodu pandemii COVID-19, to trendy z ostatnich lat sugerują, że problem ten ma charakter jedynie przejściowy.
Zakres współpracy agencji pracy i urzędów powinien zostać dopasowany do sytuacji w poszczególnych województwach. Użytecznym wsparciem będzie rządowa kampania społeczna wzmacniająca wizerunek podmiotów rynku pracy. Branża szkoleniowa, w odpowiedzi na wyzwania związane z reżimem sanitarnym, wdraża już zmiany organizacyjne, ale jest to proces czasochłonny. Utrudnieniem są także względy finansowe, w związku z czym istnieje ryzyko, że część agencji i firm szkoleniowych nie zdoła dostosować się do nowych warunków.
Potencjał do walki z bezrobociem
Transformacja rynku szkoleniowego, wspierana przez nowe regulacje, to jeden z warunków skutecznej walki z bezrobociem. Wprowadzenie postulowanych przez przedsiębiorców zmian pozwoli na uwolnienie potencjału drzemiącego we współpracy z instytucjami państwa. Z raportu Business Centre Club wynika, że dzięki temu w realizację wspólnych projektów z urzędami zaangażowałoby się dwukrotnie więcej respondentów, niż obecnie. Byłby to także sposób na poprawę sytuacji prywatnych podmiotów rynku pracy, zmagających się ze spadkiem przychodów i liczby zleceń.
