Dane na temat sytuacji ekonomicznej w 2020 roku pokazały, jak wielkim wyzwaniem będzie odbudowa gospodarki po zakończeniu obecnego kryzysu. Pomimo zapowiedzi stopniowego łagodzenia obostrzeń, na rynku nadal panuje duża niepewność co do harmonogramu tego procesu. O jego tempie zdecyduje sprawna realizacja krajowego programu szczepień, choć nie brakuje obaw dotyczących możliwych zakłóceń związanych m.in. z dostępnością szczepionek.
Niepokojący rozwój sytuacji epidemiologicznej, wprowadzane restrykcje i zakłócenia w łańcuchach dostaw w 2020 roku wywołały poważne problemy gospodarcze o globalnym zasięgu. Kłopoty wynikające z zachwiania popytu, spadku sprzedaży i zmniejszenia płynności finansowej przedsiębiorstw skutkowały ograniczaniem kosztów operacyjnych, redukcją zatrudnienia i zamykaniem części firm. Z analiz OECD wynika, że światowe PKB w 2020 roku skurczyło się aż o 4,2%.
Kryzys dotknął poszczególne kraje w różnym stopniu, w zależności od uwarunkowań ekonomicznych, społecznych, politycznych, prawnych i instytucjonalnych. Według Eurostatu, gospodarka Unii Europejskiej w ubiegłym roku skurczyła się o 7,4%, a bezrobocie w tym czasie wzrosło z 6,5% do 7,5%. Dane te oznaczają, że bez pracy w Europie pozostaje obecnie ponad 16 mln osób.
W Polsce w 2020 roku bezrobocie wzrosło z 2,9% do 3,3% (551 tys. osób), a PKB – według OECD – zmniejszył się o 3,5%. Z kolei według metodologii stosowanej przez Główny Urząd Statystyczny, PKB spadł o 2,8%, podczas gdy stopa bezrobocia w grudniu wyniosła 6,2%, (1,046 mln osób). Sytuacja jest jednak bardzo dynamiczna. Liczba rejestracji nowych firm w drugim kwartale 2020 roku (w ujęciu rocznym) zmalała o 31,8%, a liczba upadłości wzrosła o 19,8%. W trzecim kwartale nastąpiła pewna poprawa sytuacji (rejestracja nowych firm była mniejsza o 0,5%, a liczba upadłości – o 7,5%), ale w związku z ryzykiem kolejnych fali pandemii i nowych obostrzeń wskaźniki te ponownie mogą wzrosnąć.
Przedsiębiorcy wdrożyli innowacje organizacyjne i technologiczne, by utrzymać działalność firm i obronić miejsca pracy. Ograniczaniu skutków kryzysu służą nowe sposoby organizacji pracy (praca zdalna), cyfryzacja i digitalizacja firm oraz przestrzeganie zaleceń sanitarnych. Z uwagi na możliwość kolejnych lockdownów na rynku utrzymuje się jednak duża niepewność, co potwierdziło badanie Druga fala pandemii i lockdown. Raport z firm BCC Business Centre Club. Zdaniem 39,4% respondentów sytuacja w najbliższych miesiącach ulegnie dalszemu pogorszeniu, a 19,7% firm jeszcze długo będzie borykać się z obecnymi skutkami pandemii. Dla 12,7% przedsiębiorstw wprowadzenie kolejnych obostrzeń będzie oznaczać realne zagrożenie upadłością.
Niewykluczone, że dość optymistyczne Banku Światowego na 2021 rok (wzrost światowego PKB o 4%, wzrost PKB Polski o 3,6%) w ciągu najbliższych 12 miesięcy ulegną rewizji. Szansę na poprawę sytuacji dają szczepionki na koronawirusa, ale wszystko zależy od tempa programu szczepień. W tej sytuacji ograniczenie zakłóceń w funkcjonowaniu gospodarki jest kwestią żywotnych interesów państwa i społeczeństwa. Obecny kryzys przypomniał o wadze systemowej roli, jaką odgrywają przedsiębiorcy oraz o potrzebie reprezentowania ich interesów i obrony ich praw. Wiedza i doświadczenie, jakimi dysponuje środowisko, mają kluczowe znaczenie nie tylko dla obecnych działań antykryzysowych, ale także dla perspektywy odbudowy gospodarki.
Przedłużający się kryzys spotęgował wcześniejsze problemy i ponowił kwestię wdrożenia zmian umożliwiających wzmocnienie fundamentów przedsiębiorczości. W związku z tym bieżącym wysiłkom w walce z kryzysem powinno towarzyszyć planowanie działań na okres po jego zakończeniu. Aktualne problemy mogą stać się bowiem katalizatorem zmian na rzecz wzrostu stabilności prawa, ograniczania obciążeń podatkowych i zwiększenia zakresu wolności gospodarczej.
W związku z tymi wyzwaniami rośnie potrzeba wzmocnienia głosu środowiska przedsiębiorców. Business Centre Club, jako organizacja łącząca ludzi biznesu i wspierająca rozwój gospodarki, posiada niezbędne narzędzia i kompetencje do osiągnięcia tego celu. Od początku pandemii BCC realizuje szereg działań, których celem jest utrzymanie działalności firm i obrona miejsc pracy. W perspektywie najbliższych miesięcy najważniejsza jest poprawa sytuacji epidemiologicznej, czemu towarzyszyć powinno stopniowe znoszenie obecnych obostrzeń dla działalności gospodarczej.
